Kościół główny-miejski (ruina)

Zabytki

Opis obiektu

Gubińska fara miejska jest orientowanym, murowanym założeniem późnogotyckim z widocznym wpływem pomorskiej szkoły budownictwa sakralnego Hinricha Brunsberga. Pomimo znacznych zniszczeń podczas drugiej wojny światowej, dobrze zachował się główny trójnawowy, czteroprzęsłowy korpus budowli, łączycy się na szerokości prezbiterium z poligonarnie zamkniętym obejściem. W porównywalnym stanie zachowane są mury obwodowe kościoła z przyporami, filary, zachodnia część wieży, kaplice oraz północna część zakrystii. Tą ostatnią zdobi dwuprzęsłowe sklepienie krzyżowo-żebrowe. Znajdujące się między przyporami kaplice, dokmnięte sklepieniami gwiaździstymi i sieciowymi oraz daszkami, obiegają cały wieniec kościoła. Sześciokondygnacyjna wieża została zwieńczona attyką i ośmioboczną latarnią, nakrytą hełmem kopulastym. Schody kręcone prowadzące na wieżę oraz znajdującą się pomiędzy 4. i 6. piętrem sala wykładowa z mównicą i stołem prezydialnym zostały oddane do użytku turystycznego.

Historia obiektu

Centralnym punktem miasta, a zarazem jego najokazalszym zabytkiem jest ruina kościoła farnego. Pierwsza wzmianka o tzw. farze pochodzi z roku 1324. Wówczas Guben był jednym z największych miast handlowych śląsko-łużyckich. Kościół zbudowano w stylu romańskim, w formie trójnawowej bazyliki. Na skutek uszkodzeń po trzęsieniach ziemi w XIV wieku ze względu na bezpieczeństwo budynek został rozebrany, a na jego miejscu rozpoczęto budowę nowego gotyckiego kościoła - halowego z sześciokondygnacyjną, prostokątną wieżą z kruchtą. To właśnie jego korpus stoi na placu im. Św. Jana Pawła II do dziś. Ostateczny kształt i wystrój architektoniczny kościół otrzymał w 1844 roku. Fara była celem radzieckiej artylerii, 19 lutego 1945 roku stając w ogniu. Ostrzały i pożar doprowadziły obiekt do ruiny.

Ze względu na ogromne, około 90%-owe zniszczenia, któremu uległo miasto podczas II wojny światowej oraz ogólnonarodową priorytetyzację odbudowy Warszawy i budynków pierwszej potrzeby, kosztowna i pracochłonna odbudowa ruiny kościoła była zepchnięta na dalszy plan. Dopiero ponad 60 lat później, w 2005 roku, powołano do życia polską Fundację »Fara Gubińska Centrum Spotkań Polsko - Niemieckich« oraz niemieckie Stowarzyszenie Wspierające odbudowę fary. Dzięki tej inicjatywie 1 czerwca 2007 roku kopuła wieży kościoła otrzymała nowy hełm. W tym samym roku wykonano remont korony murów, a wcześniej oczyszczono wnętrze kościoła, wywożąc setki ton gruzu. Kolejne lata powoli a systematycznie przywracają obiekt do życia. W latach 2011-2012 wykonano w wieży nowe betonowe stropy, także metalowe schody. W 2011 na wieży zamontowano nowe okna, a 9 czerwca 2017 uroczyście przekazano nowy symbol - wiatrowskaz na szczycie wieży kościoła.

W 2021 rozpoczęły się dalsze prace archeologicznie, skupiające się na badaniach barokowego ołtarza. Dalsze konkrete plany związane z farą nie są znane. Trzeba zaznaczyć, iż prace renowacyjno-konserwatorskie zakrojone na taką skalę wymagają bardzo dużych nakładów finansowych pochodzących z ramienia ministrialnego lub Unii Europejskiej.